Fransa’nın başkenti Paris’te Yeni Kaledonya’daki yerli halk Kanaklarla dayanışma gösterisi düzenlendi.

Cumhuriyet Meydanı’nda toplanan Kanaklar ve destekçileri, Millet Meydanı’na yürüdü.

Göstericiler, Fransız hükümetinin Kanakların seçimlerdeki etkisini azaltacak anayasal reformda geri adım atmasını istedi, “Yeni Kaledonya’ya özgürlük” ve “Yaşasın Kanak halkının mücadelesi” sloganları attı.

Protestocular, Yeni Kaledonya bayrağı ile “170 Yıllık Fransız Sömürgeciliği Yeter” ve “Yeni Kaledonya ile Dayanışma” yazılı dövizler taşıdı.

Bazı göstericilerin Filistin kefiyesiyle katıldığı gösteride, Kanakların Filistin halkıyla dayanışma içinde olduğu belirtildi.

Gösterici Christian Fizin, eylemin, Fransız devleti zorla anayasal reformu parlamentodan geçirmeye çalışsa da bu duruma karşı çıkmanın sona ermeyeceğini göstermek için yapıldığını söyledi.

Fizin, Yeni Kaledonya’daki Fransız Yüksek Komiseri Louis Le Franc’un, Ada’da 13 Mayıs’tan bu yana yaşanan olaylarda hayatını kaybedenlerin sayısını gerçekte olduğundan daha az gösterdiğini savundu.

Ada’da sosyal medya platformu TikTok’un yasaklandığını belirten Fizin, Yeni Kaledonya’ya yeni seçmenlerin dahil edilmesi halinde Ada’daki yerleşimci sömürgecilik politikasının derinleşeceğini ifade etti. Fizin, bunun Kanakları bir kez daha kendi topraklarında “azınlık” durumuna düşüreceğini dile getirerek, Ada’nın bağımsızlık sürecinin devam ettiğini söyledi.

“Tek bir ölüm bile fazla”

Soy ismini vermek istemeyen gösterici Mickael de Kanak halkına “soykırım sistemi” uygulandığını belirterek, “Bu reform geçerse bu bizi kendi topraklarımızda öldürmek demek.” ifadesini kullandı.

Kanak nüfusunun çok az olduğuna dikkati çeken Mickael, “Tek bir ölüm bile fazla.” dedi.

Yeni Kaledonya’yı OHAL’e götüren süreç

Yeni Kaledonya’da Fransız hükümetinin yerel halkın gücünü kırmaya neden olacak anayasal reform girişimine karşı çıkan bağımsızlık yanlıları, 13 Mayıs’ta harekete geçmişti.

Fransız hükümeti, başta başkent Noumea olmak üzere Ada’nın çeşitli noktalarında harekete geçen bağımsızlık yanlılarına karşı operasyonlar yürütmek üzere bölgeye polis ve jandarma sevk etmişti.

Fransa Başbakanı Gabriel Attal, 15 Mayıs’ta sosyal medya platformu TikTok’un yasaklandığını ve Ada’da olağanüstü hal (OHAL) ilan edildiğini duyurmuştu.

Ada’da Fransız seçmenlerin sayısını artıracak anayasal reformun yürürlüğe girebilmesi için Fransız Parlamentosunun iki kanadının bir arada toplandığı Kongre’de kabul edilmesi gerekiyor.

Yerli halk anayasal reforma karşı

Yeni Kaledonya’nın yerli halkı Kanaklar, Fransız hükümetinin anayasal reform girişimini 1988’de imzalanan Noumea Anlaşması’na aykırı buluyor.

Hükümet, bu tasarısıyla en az 10 yıldır Ada’da yaşayan Fransızların yerel seçimlerde oy kullanmasının yolunu açmak istiyor.

Yeni Kaledonya, 1998’de Noumea Anlaşması ile özerklik statüsü kazanmış ve anlaşmada yerli halkın kendi topraklarında azınlık statüsüne düşmesini önlemek için oy kullanma hakkı, 1998’den önce Ada’da ikamet eden kişiler ve onların çocuklarıyla sınırlandırılmıştı.

Ada’da 2018, 2020 ve 2021’de olmak üzere 3 kez bağımsızlık için referandum yapılmış ve sandıktan “hayır” oyu çıkmıştı.

Bağımsızlık yanlısı Kanak Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi Partisi (FLNKS) Fransa’nın seçimlere etkisini protesto amacıyla 2021’de yapılan referandumu boykot etmiş ve referandumun COVID-19 salgını nedeniyle farklı bir tarihte yapılmasını istemişti.