İklim değişikliği nedeniyle dünya genelinde ölümcül sıcak hava dalgalarının sayısı giderek artıyor. Yapılan yeni bir araştırmaya göre, küresel sıcaklık sanayi öncesi döneme göre 2°C yükselirse, ABD büyüklüğünde bir kara parçası gençler için bile tehlikeli seviyelere ulaşacak.

Bilim insanları, Nature Reviews Earth and Environment dergisinde yayımlanan çalışmada, aşırı sıcakların insan vücudu üzerindeki etkilerini inceledi. Araştırma, özellikle Kuzey Afrika ve Güney Asya’da yaşayan insanların en büyük risk altında olduğunu ortaya koydu.

2023 yılında, Suudi Arabistan’daki hac ibadetinde sıcaklığın 51,8°C’ye kadar yükselmesi nedeniyle 1.300’den fazla kişi hayatını kaybetti. Bu tür ölümcül sıcak hava olaylarının gelecekte daha sık görülebileceği belirtiliyor.

60 yaş üstü için tehlikeli alanlar artıyor

Araştırmada, 1994-2023 yılları arasında küresel toprakların yaklaşık yüzde 2’sinde sıcaklık ve nem seviyelerinin 60 yaş altı bireyler için tehlikeli sınırlara ulaştığı tespit edildi.

Ancak daha yaşlı, savunmasız bireyler için bu oran yüzde 20’ye kadar çıkıyor.

King’s College London’dan araştırmanın baş yazarı Tom Matthews, küresel sıcaklıkların 2°C artması durumunda, aşırı sıcaklardan etkilenecek kara yüzeyinin üç katına çıkacağını vurguladı.

Bu durumda:

• 
  60 yaş altı bireyler için tehlikeli bölge, dünya yüzeyinin yüzde 6’sını kapsayacak.

• 
  60 yaş üstü bireyler için riskli bölge, gezegenin üçte birine yayılacak.

Paris İklim Anlaşması’nın hedefi, küresel sıcaklık artışını 1,5°C ile sınırlandırmak. Ancak 2023 yılı itibarıyla ortalama sıcaklık artışı ilk kez 1,5°C’yi aştı.

Ölümcül sıcaklık eşiği aşılabilir

Araştırmaya göre, bugüne kadar yalnızca dünyanın en sıcak bölgelerinde kısa süreli olarak aşılmış olan ölümcül sıcaklık eşiklerinin, gelecekte gençleri bile etkileyebileceği belirtiliyor.

Bu tür sıcaklıklarda, gölge, rüzgar ve yeterli su alımı bile sıcak çarpmasını önleyemeyebilir ve uzun süre dışarıda kalmak ölümcül olabilir.

Sıcaklık stresinin, vücudun doğal soğutma mekanizmalarının devre dışı kalmasına yol açtığını belirten uzmanlar, bunun baş dönmesi, baş ağrısı, organ yetmezliği ve ölüme neden olabileceğini söylüyor.

Özellikle yüksek nem oranı, vücudun ter yoluyla kendini soğutmasını zorlaştırarak tehlikeyi artırıyor.

Sıcak hava dalgaları ölümleri artırıyor

Bugüne kadar sıcak hava dalgalarından en fazla can kaybı Avrupa’da görüldü:

• 
  2003 yılında 70 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
• 
  2022’de 60 bin, 2023’te ise 47binden fazla ölüm kaydedildi.

Asya kıtasında da sıcak hava dalgalarının büyük can kayıplarına yol açtığı biliniyor. 2015 yılında Hindistan ve Pakistan’da binlerce kişi aşırı sıcaklardan hayatını kaybetti.

Araştırmacılar, Afrika’daki sıcak hava kaynaklı ölümlerin yeterince raporlanmadığını ancak 2024 yılında Nijerya’da aşırı sıcak nedeniyle ölümlerin yaşandığını belirtti.

Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, aşırı sıcaklar her yıl en az 500 bin kişinin ölümüne neden oluyor. Ancak uzmanlar, gerçek sayının bunun 30 katı kadar yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

İklim değişikliğiyle birlikte sıcak hava dalgalarının daha sık ve daha şiddetli hale gelmesi bekleniyor. Uzmanlar, küresel sıcaklık artışını kontrol altına almak için acil önlemler alınması gerektiğini vurguluyor.